Y-DEPYapılandırılmış Disleksi Eğitim ProgramıUygulayıcı ve Eğitimciler Akademisi

Disleksi Tanısı Nasıl Konur? Disleksi Hangi Testlerle Anlaşılır?

DİSLEKSİ TANISI NASIL KONUR?

Çocukların dil becerileri ve kitap etkileşim deneyimleri ve beceri gelişimleri okul öncesinde başlar fakat eğitimleri için gerekli beceriler okulda pekişir ve önem kazanır. Öğrencilerin akademik başarısında büyük önem arz eden okuma ve yazma becerileri aynı zamanda diğer konuları da öğrenmeleri için bir alt yapı sağlar. 

Zekâsı normal ya da normal üstü olan disleksili bireyler okuma ve yazma becerileri için istekli olsalar bile bu süreçlerde zorluk yaşayabilmektedir. Bu tanı grubundaki çocukların okuma ve doğru yazı yazma becerisinde zorluk yaşadığı görülmektedir. Disleksili öğrenciler yaşadığı bu zorluklar nedeniyle,  eğitim hayatına uyum sağlayamamakta, düşük benlik algısı geliştirerek kendilerini arkadaşlarından ve okuldan soyutlayarak içine kapanabilirler.

Disleksi, ortalama ve ortalamanın üzerinde zekası olan çocuklarda görülen okuma, verilen bilgileri işleme, söylenenleri not alırken güçlük çekme gibi problemleri tanımlayan bir öğrenme güçlüğüdür.

Okul Döneminde Disleksili Öğrencilerin Yaşadığı Zorluklar

Okuduğunu anlayamama veya anlamakta zorlanma

Okumayı geç ve güç öğrenme

Yavaş okuma, hatalı okuma

Sesli okuma sırasında vurgulamalara ve noktalama işaretlerine dikkat etmeme

Yazı yazmada bozukluklar

Noktalama hataları yapma

b ile d, b ile p harflerini karıştırma

Benzeyen kelimeleri karıştırma ( “ev” yerine “ve” vb.)

Kelimeleri ters olarak yazma.

Kelimeleri yanlış veya eksik heceleme, heceleri tersten okuyup – yazma

Sayfayı düzensiz kullanma, satır çizgileri arasında yazmada zorluk

Kelimeleri aralıklı veya çok bitişik yazma

Matematik becerilerinde güçlük

Disleksi,  okul öncesi dönemde belirtiler vermesine rağmen en çok ilkokul döneminde belirgin hale geliyor. Okuma bozukluğu şeklinde gözlemlenen disleksi, kelimeleri hecelemede zorlanma, hızlı okumada zorlanma, kelimeleri yazmada zorlanma ya da yanlış telaffuz etme gibi belirtilerle kendini gösteriyor.  

Disleksinin teşhisi için ilk basamak okulda sınıf öğretmeni ve rehber öğretmen tarafından yapılan değerlendirmedir. Bunun için öncelikle sınıf öğretmeninin öğrenciyi iyi tanıması gerekir.Okul rehber öğretmeni tarafından yapılan görüşme ve akademik durum değerlendirmesinden sonra disleksi belirtilerinin görüldüğü ilkokul çağı çocuklarının hastaneye yönlendirmesi yapılır.

Hastanedeki tıbbi değerlendirme aşaması, kulak-burun-boğaz, nöroloji, göz hekimleri ve çocuk psikiyatristlerinin muayenelerini içerir. Genel nörolojik muayene de hastanın durumunu değerlendirmede kullanılır. Tanı için en önemli verilerden biri hastanın tıbbi, gelişimsel ve bilişsel hikayesinin alınmasıdır. Bu aşamada psikiyatristler tarafından çocukta öğrenme güçlüğü belirtileri tespit edilmişse psiko-eğitsel değerlendirme aşamasına geçilir.

Psiko-Eğitsel Değerlendirme 

Çocuğun  tüm gelişim özelliklerinin ve akademik yeterliliklerinin belirlenmesi için gözlemleme, karşılıklı görüşme,  etkinlik, ölçü aracı uygulamaları ve sonuçların değerlendirilmesini içerir.

‘Psiko-eğitsel Değerlendirme’ aşaması  gelişim özelliklerinin, zeka düzeyinin, görsel-işitsel algının, okuma-yazma-matematik becerilerinin değerlendirilmesini kapsar. Bu değerlendirme ile disleksi belirtilerinin ne oranda seyrettiği ve disleksinin şiddeti belirlenerek; değerlendirme sonucu çocuğun akademik olarak yetersiz olduğu alanlar tespit edilir.

Çocuğun Motor becerileri, Dil Becerileri, Bilişsel Beceriler, Akademik becerileri belirlenir.

  • Motor becerileri değerlendirilirken çocuğun aynı yaş gruplarında oyun, denge koordinasyon becerilerine bakılır.
  • Dil Becerileri çocukların tüm gelişimlerini etkilediğinden, gerek doğal oyunlarda gerekse çalışmalar sırasında  kurulan cümlelerde kelime sıralaması, vurgu, tonlama, hız, akıcılık, kelime dağarcığı, mimikler, jestler dikkate alınarak değerlendirilir.
  • Bilişsel Becerileri değerlendirilmesinde öncelikle sahip olduğu kazanımları tespit edilir. Okuma yazma, anlama, kavrama becerileri, matematiksel işlemler, problem çözümündeki durumu analiz edilerek güçlü ve geliştirilecek yönleri belirlenir. Değerlendirme sonrasında hazırlanan eğitim planı çerçevesi oluşur.
  • Akademik Becerileri değerlendirilmesinde çocukların sosyal gelişimleri ön plana çıkar. toplumsal yaşam içinde toplumda yer alabilmek için en temel becerilerden birisidir. Ebeveynler çocukların sosyalleşmesini çok önemserken özellikle sosyalleşmesini, uyumlu olmasını, yaşıtları arasında kolay iletişim kurmasını tercih ederler. Bu çerçevede hazırlanan programlarda özellikle özgüvenin oluşturmasını, kolay uyum sağlama yeteneklerinin, farkındalıklarının geliştirilmesi hedeflenir.

Bireyin eksiklikleri belirlenip öğrenciye özel destek programı belirlenir. Bu programla birey akranlarıyla eşit seviyelere gelene kadar akademik olarak desteklenir. Disleksinin şiddetine bağlı olarak sunulan eğitim desteğinin de yoğunluğu ve süresi değişir. En son disleksi tanısını raporlaması gereken birim ise çocuk psikiyatristleridir.

DİSLEKSİ HANGİ TESTLERLE ANLAŞILIR?

Psiko-eğitsel değerlendirme sürecinde, gerekli görülmesi halinde tanı için en çok başvurulan disleksi testi uygulaması WISC-R & WISC-4 Zeka Testidir. Bu test 6 yaşını   doldurmuş ve 16 yaşını doldurmamış çocuk ve ergenlerde uygulanabilir. Mevcut testler içerisinde kliniklerde yaygın olarak kullanılması ve standardizasyonu olması Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği'ni (WISC-R) diğer testlerin bir adım önüne geçirmektedir. 

wisc-r testi

Wisc-R Testi

    

Disleksinin Tıbbi Tanılanmasında Kullanılan Diğer Testler (Disleksi Testleri) :

  • Cognitive Assesment System (CAS)

  • Stanford-Binet Zeka Testi

  • Bender-Gestalt Görsel-Motor Algı Testi

  • Frostig Gelişimsel Görsel Algı Testi

  • Peabody Testi

  • GISD Görsel İşitsel Sayı Dizileri Testi

  • Gessel Gelişim Figürleri

 

YDEP DİSLEKSİ 2021 © Tüm Hakları Saklıdır
Whatsapp