Y-DEPYapılandırılmış Disleksi Eğitim ProgramıUygulayıcı ve Eğitimciler Akademisi

Disleksi Olan Bir Çocuğa Okumayı Öğretmek

DİSLEKSİ OLAN BİR ÇOCUĞA OKUMAYI ÖĞRETMEK

Akıcılık metni doğru, hızlı ve uygun bir ifade ile okuma becerisidir. Sözcükleri doğru ve hızlı bir şekilde kolayca tanıyan bireyler akıcı bir şekilde okurlar. Sözcük tanıma becerilerinin erken edinimi, okuma gelişimi için oldukça önemli bir süreçtir.

Disleksili Bir Çocuğun Okuma Sorunları

İlkokulun başından itibaren okumada güçlük yaşayan ve disleksi tanısı alan çocuklar yaşıtlarına oranla akademik becerilerini geliştirmekte geri kalmakta ve uyum sağlamada güçlük çekmektedir. 

Disleksi; birden fazla beceri veya alanda fonksiyonel kazanım eksikliğine sebep olabilmektedir. Bunlara örnek olarak okuma, yazı yazma, matematik, dinleme, konuşma ve akıl yürütme becerileri verilebilir.

Disleksisi olan kişiler, sesli okumada hata yapma, akıcı okuma, okuduğunu anlama, heceleme ve yazma ile ilgili zorluklar yaşayabilirler. Disleksisi olan kişiler, hem yüksek sesle hem de kendilerine okumaktan kaçınabilirler. Okurken bile endişeli veya sinirli olabilirler. Bu, okuma becerisini kazandıktan sonra bile devam edebilir.  

Fonolojik farkındalık dilin ses yapısına olan duyarlılığıdır. Konuşma dilindeki hece, ilk ses, kafiye ve fonem gibi ses birimlerini anlamından bağımsız olarak fark etme, parçalara bölme becerisidir. Fonolojik farkındalık becerisine sahip bir çocuk sözcüklerin hangi sesle başlayıp hangi sesle bittiğini, hangi sözcüklerin birbiriyle kafiye oluşturduğunu anlamaları, sözcüklerin başındaki, sonundaki veya ortasındaki sesleri düşürebilmeleri, sözcüklerdeki sesleri ayırabilmeleri ve ayrılmış sesleri birleştirerek sözcük oluşturabilmeleri beklenmektedir

Okuma güçlüğü olan çocuklarda fonolojik farkındalık daha geç gelişmektedir. Disleksik çocukların ve yetişkinlerin %70’i fonolojik disleksi yaşar ve bu da sözcükleri bileşen seslerine ayırmayı zorlaştırır. Bu, erken okumada sözcüklerin seslendirilmesini zorlaştırır   ve heceleme becerilerini etkiler. Disleksik çocuklar okuma yapmaktan kaçınabilir veya kelime dağarcığını yansıtmayan bir düzeyde yazı yazılabilirler.

Disleksi okuma becerilerinde bazı problemlere yol açar. Bunlardan bazıları

a) İşitsel ses ayırma hataları

- Sert ve yumuşak ünsüz harfleri karıştırma (p-b, t-d, c-g, f-v, s-z, ş-j);

- Telaffuzları yakın olan sesleri karıştırma (s-ş, s-j, ce-ci);

- Sesli harfleri karıştırma (o-a, a-e).

Kelime düzeyinde:

- kelimeleri oluşturan harfleri ayırmada zorluk;

- Hecelerin seslerini karıştırmak ya da sessiz harflerin yerini değiştirmek (şeftali-feştali, portakal-porkatal, okul-oluk gibi) sıklıkla yazım hatası yapmak gibi sorunlar yaşarlar.

b) Görsel harf ayırma hataları

- dikey (b-d, p-q) ve yatay (u-n) olarak benzerlik gösteren harfleri karıştırma;

- şekilleri benzer harfleri karıştırma ı-i, o-ö;

- Harfleri ters okuma ve yazma; özellikle ‘b’ ve ‘d’, ‘p’ ve ‘b’, ‘m’ ve ‘n’ hafini karıştırma;

- Heceleri karıştırma: al-la, ra-ar , ‘ve’ kelimesi yerine ‘ev’ yazma, ‘yok’ kelimesi yerine ‘koy’ yazma

c) Kelime cümle bozma (harfler yoluyla / heceleri ters çevirerek, tüm bir kelimeyi atlayarak, kelime ekleyerek, satır atlayarak). Bu durum kelimenin analiz ve sentezinde ve okuduğunu anlamada yaşanan zorluk nedeniyle ortaya çıkmaktadır.

d) Parçalı okuma, okuma bazen oldukça yavaş, tereddütlü, uzun duraksamalar içeren, kelime tahmin etme veya mantıksız eklemeler olan, satır atlanan, tekrarlar içeren bir hale dönüşür.

Disleksili Bir Çocuğa Okumayı Öğretmek

Disleksi olan bir çocuğa okumayı öğretmek zor olabilir. Ancak bu sorun alanında uzman birinden de destek alınarak kolaylıkla çözülebilir. Burda önemli olan disleksi yaşayan bir öğrencinin iyi bir değerlendirmesinin yapılması, okuma-yazma becerilerinde zorlanmasına neden olan alanların tespit edilmesi ve bu alanlara özel çalışmalar yürütülmesidir. Görsel, işitsel algı, fonolojik farkındalık, görsel, işitsel bellek vb. ile ilgili etkinliklerle çocuğun bu alanlardaki sorunu giderilip ve bununla beraber okuma-yazma çalışmaları sürdürülür.

Yapılandırılmış Disleksi Eğitim Programı (Y-DEP),öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklara özgü geliştirilmiş bir eğitim programıdır. Y-DEP kişiye özgü, bireyselleştirilmiş bir eğitim programını kapsar. Kendi içinde tutarlı bir değerlendirme, planlama ve uygulamayı içerir. Y-DEP bilişsel alandaki uygulama kitaplarıyla eğitim sürecini yürütür. Bu süreçte akademik becerilerle de eş zamanlı çalışıldığından disleksili çocukların okuma güçlüklerine çözüm olmaktadır.

 

 

YDEP DİSLEKSİ 2021 © Tüm Hakları Saklıdır
Whatsapp